Giấy phép lao động là giấy thông hành không thể thiếu đối với người lao động nước ngoài, làm việc tại Việt Nam. Do đó người nước ngoài muốn làm việc lâu dài và hợp pháp thì phải xin được giấy phép lao động. Nếu như trước đây, Việt Nam chỉ có hình thức cấp giấy phép lao động bằng các văn bản, quyết định,…, mọi hoạt động từ tiếp nhận, xử lý và trả kết quả đều dưới hình thức truyền thống thì ngày nay, với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc cấp các thủ tục hành chính, chúng ta đã tiến hành thực hiện việc giao dịch điện tử trong việc cấp/cấp lại giấy phép lao động hay xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài. Chủ chương này đã được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội triển khai thông qua việc ban hành Thông tư số 23/2017 về hướng dẫn thực hiện cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam qua mạng điện tử. Thông tư này chính thức có hiệu lực kể từ ngày 2/10/2017.
Việc thực hiện chủ trương cấp giấy phép lao động và xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động qua mạng thật sự mang lại lợi ích cho người lao động nước ngoài cũng như các doanh nghiệp và cơ quan chức năng có thẩm quyền giải quyết hồ sơ. Cụ thể: giảm thiểu số lần đi lại, rút ngắn thời gian nộp và xử lý hồ sơ của các doanh nghiệp; đồng thời đảm bảo công khai, minh bạch hoạt động của cơ quan nhà nước trong môi trường mạng; nâng cao hiệu quả, chất lượng trong quá trình tiếp nhận và giải quyết việc cấp giấy phép lao động; áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều hành ở từng cấp; thuận lợi trong quản lý, theo dõi, tổng hợp số liệu.
Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện việc cấp giấy phép lao động qua mạng điển tử thì lượng doanh nghiệp nộp hồ sơ làm giấy phép lao động qua mạng không nhiều. Gần 1 năm thực hiện kê khai hồ sơ xin cấp giấy phép lao động qua mạng điện tử, theo thống kê sơ bộ thì chỉ khoảng 1% doanh nghiệp tại TPHCM nộp giấy phép lao động qua mạng. Vì vậy, hiện nay Sở Lao động Thương binh và Xã hội TPHCM đang khuyến khích các doanh nghiệp nộp hồ sơ làm giấy phép lao động qua mạng để giảm thiểu những bất cập, khó khăn cho người đi nộp hồ sơ, đồng thời trách được sự un tắc hồ sơ, tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí của người thực hiện làm giấy phép lao động. Để giải quyết được bài toán này chúng ta cần phải bắt đầu từ nguyên nhân xuất phát trong hoạt động thực tiễn cấp giấy phép lao động qua mạng. Dưới đây là một vài suy nghĩ riêng của PNVT về nguyên nhân dẫn đến việc cấp giấy phép lao động qua mạng còn gặp nhiều khó khăn và trở ngại, cụ thể:
– Mặc dù đã có hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp/cá nhân/ tổ chức nộp hồ sơ làm giấy phép lao động qua mạng song trong quá trình giải quyết, xử lý hồ sơ còn nhiều bất cập, chưa kịp thời. Phải chăng Cục việc làm, Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố và Sở Lao động Thương binh – Xã hội chưa có sự phối hợp một cách nhịp nhàng, chặt chẽ với nhau nên việc cấp giấy phép lao động còn hạn chế.
– Doanh nghiệp, người được phân công thực hiện chưa nắm rõ các các hướng dẫn thực hiện nộp hồ sơ làm giấy phép lao động qua mạng. Do đó, họ muốn đến trực tiếp để trao đổi thông tin một cách cụ thể, thay vì nộp hồ sơ qua mạng.
– Ngoài ra việc trao đổi thông tin qua mạng khó có thể giải thích một cách rõ ràng thành phần hồ sơ, nguyên nhân hồ sơ chưa đạt. Do đó doanh nghiệp cần “nghe tận tai, nhìn tận mắt” mới tin tưởng và chấp nhận.
– Mặt khác, nộp hồ sơ qua mạng phải yêu cầu chữ ký điện tử để tránh hồ sơ ảo, nhưng chữ ký điện tử thì có thể thay đổi, thêm vào đó lại khó bảo mật thông tin cá nhân của người lao động.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp cần nhận thức đúng và đầy đủ về tác dụng và lợi ích của việc thực hiện cấp giấy phép lao động qua mạng điện tử; Đặc biệt, các doanh nghiệp cần kết nối internet, máy scan, chữ ký số và khởi tạo một tài khoản trên cổng thông tin điện tử.
>>> THỦ TỤC XIN GIẤY PHÉP LAO ĐỘNG TRỰC TIẾP TẠI SỞ LAO ĐỘNG TPHCM >>>
Trong thời gian tới, Việt Nam cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và việc thực hiện cấp giấy phép lao động qua mạng điện tử; tiếp tục theo dõi để hoàn chỉnh phần mềm, cập nhật và xử lý các vấn đề phát sinh; tăng cường sự phối hợp với các cơ quan, tổ chức ở các cấp để đẩy mạnh việc thực hiện cấp giấy phép lao động qua mạng điện tử; hỗ trợ trực tiếp các địa phương, doanh nghiệp trong việc thực hiện cấp giấy phép lao động qua mạng điện tử để thực hiện thống nhất; Đồng thời luôn đảm bảo bí mật thông tin, dữ liệu một cách tối ưu, tốt nhất nên phân cấp, phân quyền rõ ràng tránh thông tin dữ liệu bị mất hay phát tán trong quá trình xử lý.
Hiện nay cả nước có 27 địa phương đã thực hiện việc cấp giấy phép lao động qua mạng. Các địa phương khác đang thực hiện chỉ đạo của bộ, tiến hành bố trí cơ sở vật chất – kỹ thuật, tích cực tuyên truyền, tổ chức tập huấn, tháo gỡ những trục trặc, khó khăn trong việc cấp giấy phép lao động qua mạng.
PNVT hy vọng rằng trong tương lai những khó khăn, bất cập, trở ngại của việc cấp giấy phép lao động qua mạng sẽ được giải quyết để chúng ta có thể tiến gần hơn trong việc xây dựng một chính phủ điện tử trên đất nước Việt Nam này./.